Westerbork

Drie beelden vormen één doek. Twee Joodse mannen in gebed verzonken en vier reizigers. Magisch realisme noemen we dat. Op weg! Waarheen? Het beeld zegt het niet. Maar één ding is zeker, het beeld speelt zich deels af in oorlogstijd. Op weg zijn met die jodenster op je jas. Op de vlucht? Op weg naar…

Daar sta je dan. De koffers staan gepakt. Je jas ligt klaar. Je kijkt de kamer door. Je hebt bij elkaar gepakt waarvan je nu denkt dat het mee kan en je nodig zult hebben. Je voelt aan de sleutel in je zak. Dat is het dan. Meer kan er niet mee. Zijn de lichten…

De tekst op dit boek is ontleend aan het verhaal van Rachab in het boek Jozua, hoofdstuk 2:21c. Door haar geloof in de God van Israël werd zij en al wie bij haar in huis was gered. Alle muren van de stad stortten in elkaar, maar het huis met het scharlaken koord bleef overeind. Aan…

Het verhaal, of nee, de geschiedenis staat als een huis. Het huis van David staat ook zo vast als een huis, alhoewel menige stem hierover zijn/haar twijfels uit. Desalniettemin is het woord van de Eeuwige er duidelijk over. “Te dien dage zal Ik de vervallen hut van David weder oprichten. Ik zal haar scheuren dichten en…

De in het schilderij verborgen tekst zegt: “Achtergebleven, ….. maar niet alleen!” Zo is het ook. Ik stel mij voor dat een jong meisje deze rugzak achter moest laten. Haar teddybeer stak nog uit de zak. Een teken van verlatenheid of eenzaamheid, maar de herinnering blijft. Onlangs zei iemand mij: “ik sta in verbinding met…

In een boek vol herinneringen over dit kamp, zie ik foto’s van het voormalig huis van de Kampcommandant. Hier woonde de man met zijn gezin. In het boek staat een afbeelding van zijn nette schoenen, opgevuld met oude kranten, bijna geheel vergane veters. Als ik de foto zie, denk ik direct ‘hoeveel zielen heeft deze man…

Ik sta in het museum van voormalig Kamp Westerbork bij de barak. Ik kijk aandachtig naar het interieur. De drie sobere bedjes, de armoede, het verdriet. Het geeft mij rillingen. In mijn gedachten zie ik de tekst uit het Oude Testament waar het Joodse volk in slavernij in Egypte is. Bij de laatste plaag aan…

Vlak voor je werd gedeporteerd naar de verbrandingsovens, waarvan je op dat moment niets wist waarheen de trein je bracht, kreeg je in Kamp Westerbork van de Nazi’s briefpapier, inkt en een pen. Je mocht een brief schrijven aan familie of vrienden. Veel van deze brieven kwam onverrichter zake terug en werden bewaard, zijn later…

Het hek met prikkeldraad aan de rand van het kamp, vlakbij de uitkijktoren. Ik kijk naar het hek, opvallend, het prikkeldraad is bijna een Davidsster. Naast mij staat een oude Joodse man. “Wat valt je op jongen?” “Zegt u het maar!” “Nou, kijk, alle prikkeldraad is verroest, behalve die ene baan, zie je ‘m?” “Ja!”…

Geportretteerd tijdens hun gebed bij de Joodse Klaagmuur. In hun – nog altijd bestaande – ‘striped pyamas’. Alsof de tijd heeft stilgestaan. Maar vergezeld met de woorden van Jesaja 51:16 “Ik heb Mijn woorden in uw mond gelegd en met de schaduw mijner hand heb Ik u bedekt. Ik, die de hemel uitspan en de…